Hormony adrenalina i noradrenalina są znane jako hormony walki-lub-ucieczki (fight-or flight) lub wspólnie określane jako katecholaminy . Są wydzielane przez gruczoł nadnerczy w odpowiedzi na stres wynikający z zagrożenia, lęku, głodu, zimna, ale także z ekscytacji. Aktywują współczulny układ nerwowy do walki lub ucieczki oraz przekierowują krew do mięśni rąk i nóg. Adrenalina , jako hormon przetrwania, jest hormonem “ukochania życia”, którego nie powinniśmy się obawiać, także w porodzie.
W pierwszej fazie porodu wysoki poziom katecholamin blokuje produkcję oksytocyny, przez co zwalnia lub wstrzymuje postęp porodu. Katecholaminy redukują dopływ krwi do macicy i łożyska, a przez to i do dziecka. Ma to sens dla ssaków rodzących w naturalnym środowisku, gdzie pojawiające się zagrożenie wyzwala reakcję walki lub ucieczki, wstrzymując poród i przekierowując krew do głównych grup mięśni, aby matka mogła zbiec w bezpieczne miejsce. Wysoki poziom katecholamin u ludzi jest odpowiedzialny za przedłużający się poród oraz zaburzenia w tętnie dziecka (wskaźnik stresu, jaki przeżywa dziecko).
Jednakże w porodzie niezakłócanym interwencjami, gdy nadchodzi moment pojawienia się dziecka, adrenalina ma zupełnie inną rolę. Następuje nagły skok poziomu katecholamin, zwłaszcza noradrenaliny, która aktywuje odruch wyparcia płodu. Matka doświadcza nagłego przypływu energii, źrenice się rozszerzają, przyjmuje postawę pionową i jest czujna, ma suchość w ustach, oddycha płytko i może mieć nieodpartą potrzebę złapania się czegoś. Może dawać upust swemu lękowi, złości lub podekscytowaniu, a napływ katecholamin wywoła kilka mocnych skurczów, które urodzą dziecko szybko i z łatwością.
Niektóre osoby asystujące przy porodach robiły dobry użytek z tego odruchu, gdy kobieta miała trudności w drugiej fazie porodu. Na przykład antropolog, który pracował z rdzennymi plemionami żyjącymi w Kanadzie odnotował, że gdy kobieta miała problem z urodzeniem dziecka, młodzi ludzie z wioski zbierali się, żeby jej pomóc. Będąc blisko niej nieoczekiwanie robili nagły wrzask, a przeżywany przez matkę szok wyzwalał odruch wyparcia płodu i szybki poród.
Po porodzie poziom katecholamin w ciele matki gwałtownie opada. Istotna jest ciepła temperatura. Nowa matka jest wrażliwa na temperaturę. Jeśli nastąpi znaczne wychłodzenie ciała, stres wywołany zimnem będzie podtrzymywał wysoki poziom katecholamin, blokując naturalne wydzielanie się oksytocyny i przez to zwiększając ryzyko krwotoku poporodowego.
Noradrenalina jako część porodowego koktajlu jest również związana z instynktownymi zachowaniami macierzyńskimi. Myszy wyhodowane i wyselekcjonowane ze względu na niski poziom noradrenaliny nie dbały o swoje nowo narodzone młode, dopóki nie podano im zastrzyku z noradrenaliny.
Również dla dziecka poród jest ekscytującym, ale i stresującym wydarzeniem, co odzwierciedla się w jego wysokim poziomie katecholamin. Mało kto zdaje sobie sprawę z faktu, iż w momencie narodzin u noworodka poziom adrenaliny jest 20 krotnie wyższy niż u osoby dorosłej w czasie zawału. To wspomaga dziecko podczas porodu chroniąc go przed niedotlenieniem narządów i tkanek i wynikającą z tego kwasicą. Wysoki poziom katecholamin podczas porodu gwarantuje, że dziecko przychodzi na świat czujne, z oczyma szeroko otwartymi na pierwszy kontakt ze swoją matką. Poziom katecholamin dziecka również opada gwałtownie po niezakłóconym porodzie, o ile może się ono ukoić w bezpośrednim kontakcie z matką.
W trakcie porodu na ciało dziecka oddziałują ogromne siły kompresyjne kiedy to macica wypycha dziecko w stronę kanału rodnego. Dzięki m.in. adrenalinie dziecko musi obrócić się, odpowiednio skręcić aby przecisnąć się między kośćmi miednicy matki w kierunku wyjścia. Wówczas główka noworodka ulega wielu naciskom i dochodzi do wielu zniekształceń oraz asymetrii.
W ciągu pierwszych dni życia dziecka wyrównuje się na skutek ziewania, ssania oraz płaczu. Niestety zdarza się jednak, że proces remodelowania główki dziecka zostaje zatrzymany. Do najczęstszych przyczyn tego zjawiska zaliczamy przedłużający się lub utrudniony poród np. z użyciem kleszczy, pompy próżniowej, cesarskie cięcie, mała ilość wód płodowych, duży rozmiar dziecka lub ciąża mnoga. Również nieprawidłowe ułożenie dziecka w czasie ciąży nie pozostaje bez znaczenia w jego późniejszym życiu. Nie należy bagatelizować tego faktu, bowiem nieprawidłowości te w konsekwencji mogą prowadzić do wielu zmian zarówno na podłożu fizjologicznym jak i fizycznym.
